Εσύ τι ξέρεις για τον Εγγονόπουλο;
Η ιδέα για τη συγκεκριμένη εργασία προέκυψε από την παρατήρηση ότι, παρά τη σπουδαιότητά του, ο Νίκος Εγγονόπουλος παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστος στη νεότερη γενιά. Η φυσιογνωμία και το έργο του δεν κατέχουν πλέον την ορατότητα που θα ανέμενε κανείς για έναν καλλιτέχνη αυτής της εμβέλειας. Η διαπίστωση αυτή οδήγησε στη διαμόρφωση μιας «ωδής» προς τον Εγγονόπουλο, με στόχο την ανάδειξη της πολύπλευρης δημιουργικής του ταυτότητας και την ενεργή πρόσκληση του νέου κοινού να την ανακαλύψει εκ νέου.
Η εργασία έλαβε τη μορφή μιας ψηφιακής ιστοσελίδας με τίτλο «Εσύ τι ξέρεις για τον Εγγονόπουλο;», η οποία λειτούργησε ως χώρος παρουσίασης αλλά και ως πρόσκληση συμμετοχής στην ημερίδα που έλαβε μέρος στις 5 Μαΐου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Το έργο ξεκίνησε από ένα ψηφιακό εικαστικό κολλάζ που δημιουργήθηκε μέσω της πλατφόρμας Canva, όπου συνδυάστηκαν ποιήματα και πίνακες του Εγγονόπουλου με την πιο εμβληματική φωτογραφία του. Το κολλάζ αυτό αποτέλεσε τον πυρήνα της αφίσας που σχεδιάστηκε, στην οποία ενσωματώθηκε ένα QR code οδηγώντας απευθείας στην ιστοσελίδα. Οι αφίσες τοποθετήθηκαν σε κεντρικά σημεία της πόλης και διανεμήθηκαν επίσης κατά τη διάρκεια της ημερίδας.
Η ιστοσελίδα περιλαμβάνει όλες τις πλευρές του καλλιτέχνη: πληροφορίες για το ζωγραφικό και ποιητικό του έργο, την σκηνογραφική και ενδυματολογική του δραστηριότητα, τη διδακτική του παρουσία στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, καθώς και στοιχεία από την προσωπική του ζωή. Αναφορά γίνεται επίσης στην κριτική που δέχτηκε το έργο του, στις καλλιτεχνικές του αυτοαναφορές και στον έρωτά του με την Λένα Τσιώκου, αποτυπωμένο μέσα από την αλληλογραφία του. Η επιλογή αυτή στόχευε στην παρουσίαση του συνόλου της δημιουργικής και ανθρώπινης υπόστασής του.
Η μεθοδολογική προσέγγιση βασίστηκε στη χρήση αρχειακού υλικού, το οποίο συνδυάστηκε με ψηφιακές πλατφόρμες (Canva για την αφίσα και Wix website editor για την ιστοσελίδα). Μέσα από κείμενο, εικόνα, ηχητικά ντοκουμέντα και ψηφιακή διάδραση, επιδιώχθηκε να αναδειχθεί η πολυπλοκότητα και η επικαιρότητα του έργου του Εγγονόπουλου. Στόχος ήταν αφενός η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση ενός κοινού που ενδέχεται να μην γνωρίζει τον καλλιτέχνη, και αφετέρου η προώθηση της συμμετοχής στην επιστημονική ημερίδα προς τιμήν του.
Με αυτόν τον τρόπο, η εργασία επιχειρεί να δείξει πως η αξιοποίηση των αρχειακών τεκμηρίων με σύγχρονα εργαλεία μπορεί να επανασυστήσει μια καλλιτεχνική μορφή του 20ου αιώνα στο κοινό του 21ου, φωτίζοντας εκ νέου τη σημασία της παρουσίας του Νίκου Εγγονόπουλου.
2. Θεωρητικό και ιστορικό πλαίσιο
2.1 Βιογραφικά και δημιουργικά στοιχεία
Ο Νίκος Εγγονόπουλος (Αθήνα, 21 Οκτωβρίου 1907 - 31 Οκτωβρίου 1985) υπήρξε μία από τις κεντρικές φυσιογνωμίες του ελληνικού υπερρεαλισμού, διαπρέποντας παράλληλα στην ποίηση, τη ζωγραφική και τις εφαρμοσμένες τέχνες. Σπούδασε σε λύκειο του Παρισιού (1923-1927), γεγονός που του επέτρεψε να έρθει σε άμεση επαφή με τα ευρωπαϊκά καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, εργάστηκε αρχικά ως μεταφραστής και στη συνέχεια ως σχεδιαστής στο Υπουργείο Δημοσίων Έργων (1930-1933).
Το 1932 εγγράφηκε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου μαθήτευσε στον Κωνσταντίνο Παρθένη, ενώ παράλληλα συνεργάστηκε με τον Φώτη Κόντογλου. Η επαφή του με καλλιτέχνες και διανοούμενους όπως ο Δημήτρης Πικιώνης και ο Γιάννης Τσαρούχης διαμόρφωσε το καλλιτεχνικό του όραμα. Το 1938 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή, «Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν», ενώ το 1944 ακολούθησε το Μπολιβάρ, έργο που θεωρείται ορόσημο της Ελληνικής ποίησης. Στη ζωγραφική, η πρώτη του ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε το 1939, σηματοδοτώντας την είσοδό του στον εικαστικό χώρο με έργα που συνδύαζαν τον υπερρεαλισμό με στοιχεία βυζαντινής και λαϊκής τέχνης.
Η δημιουργικότητά του δεν περιορίστηκε στην λογοτεχνία ή τη ζωγραφική. Διετέλεσε καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ασχολήθηκε με τη σκηνογραφία και την ενδυματολογία, ενώ υπήρξε έντονα παρών στη διαμόρφωση της καλλιτεχνικής ζωής του 20ου αιώνα στην Ελλάδα.
2.2 Σύνδεση με τον υπερρεαλισμό και τα καλλιτεχνικά ρεύματα
Ο υπερρεαλισμός, ως κίνημα που εμφανίστηκε στη Γαλλία τη δεκαετία του 1920, έθετε ως επίκεντρο το ασυνείδητο, το όνειρο και την ελεύθερη συνειρμική έκφραση. Ο Εγγονόπουλος υπήρξε από τους πρωτοπόρους στην εισαγωγή του ρεύματος στην Ελλάδα, μαζί με τον Αντρέα Εμπειρίκο. Από την πρώτη στιγμή της καλλιτεχνικής του παρουσίας ο Εγγονόπουλος αυτοπροσδιορίζεται ως υπερρεαλιστής, γεγονός που πυροδότησε ουσιαστική συζήτηση σχετικά με το είδος του υπερρεαλισμού που αντιπροσωπεύει: αν πρόκειται για μια αυθεντική ή για μια «ελληνική» εκδοχή του κινήματος, προσαρμοσμένη στις πολιτισμικές ιδιαιτερότητες της χώρας.
Η ποίηση και η ζωγραφική του αξιοποίησαν τεχνικές όπως η πολυσημία και η συνειρμική γραφή, η παρωδία και το κολλάζ, όχι ως μίμηση των Γάλλων υπερρεαλιστών, αλλά μέσω μιας διακειμενικής σχέσης με ποιητές όπως ο Baudeleire και ο Lautréamont. Παράλληλα, τα εικαστικά του έργα συνδυάζουν αρχαιοελληνικά και βυζαντινά μοτίβα μέσα από τον σουρεαλισμό, θυμίζοντας μια ελληνική εκδοχή του Ντε Κήρικο, με βασικά στοιχεία το ονειρικό, το παράλογο και το αυτόματο.
Η ιδιαιτερότητά του έγκειται στον τρόπο με τον οποίο προσέδωσε ελληνικό χαρακτήρα στο διεθνές ρεύμα του υπερρεαλισμού. Τόλμησε να τοποθετήσει μορφές χωρίς σαφή χαρακτηριστικά σε οικεία αλλά ακαθόριστα περιβάλλοντα, γεγονός που διαφοροποιεί το έργο του από τις μεταφυσικές αποτυπώσεις των Ευρωπαίων υπερρεαλιστών. Με την ενσωμάτωση μυθολογικών και ιστορικών αναφορών, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Μπολιβάρ, αναδεικνύει έναν υπερρεαλισμό ριζωμένο στο ελληνικό πολιτισμικό πλαίσιο, ικανό να γεφυρώσει την τοπική παράδοση με τα παγκόσμια καλλιτεχνικά ρεύματα.
2.3 Βασικές πηγές
Η μελέτη του έργου του Εγγονόπουλου πραγματοποιήθηκε μέσα από την πρόσβαση στο αρχειακό υλικό, το οποίο υπήρξε η θεμελιώδης πηγή για την κατανόηση της καλλιτεχνικής πορείας του. Η διερεύνηση του έργου του βασίστηκε στη βιβλιογραφία που διατίθεται μέσα από την επίσημη ιστοσελίδα του, μελέτες για την ποίησή του καθώς και τον ελληνικό υπερρεαλισμό, και άρθρα που αναδεικνύουν τη σημασία του στο εικαστικό πεδίο. Επιπλέον, το έργο του έχει ενταχθεί σε ανθολογίες και ψηφιακές βιβλιοθήκες, αναδεικνύοντας την παρουσία του στην σύγχρονη εποχή.
3. Αναλυτική περιγραφή του δημιουργικού έργου
3.1 Περιγραφή του έργου
Η ιστοσελίδα συγκροτείται ως μια ολοκληρωμένη ψηφιακή παρουσίαση του Νίκου Εγγονόπουλου, οργανωμένη με τρόπο που επιτρέπει στον επισκέπτη να προσεγγίσει την βιογραφία και το έργο του. Η δομή της ακολουθεί μια σταδιακή αφήγηση. Ξεκινά με μια εισαγωγή και μια συνοπτική παρουσίαση της ζωής του καλλιτέχνη για να τοποθετήσει τον επισκέπτη στο πλαίσιο. Στη συνέχεια, μέσω της ενότητας «Ας ανακαλύψουμε κάθε πτυχή του», αναπτύσσονται θεματικά στάδια που αναδεικνύουν τις πολλαπλές εκφάνσεις της δημιουργίας του.
Η ιστοσελίδα περιλαμβάνει μερικούς από τους σημαντικότερους πίνακές του, καθώς και έναν σύνδεσμο προς το σύνολο του ποιητικού του έργου. Ειδική αναφορά γίνεται στον έρωτά του με την Λένα Τσιώκου, όπως και στις επιστολές που της έστελνε, οι οποίες αποκαλύπτουν την προσωπική και συναισθηματική διάσταση του καλλιτέχνη. Η ενότητα αυτή κλείνει με την παρουσίαση της ιστορίας και της ηχογραφημένης απαγγελίας του ποιήματος «Περί Ύψους» που της είχε αφιερώσει.
Η ιστοσελίδα συνεχίζεται με μαρτυρίες σημαντικών προσώπων, όπως συγγενών, κριτικών και συναδέλφων, μέσα από τις οποίες αναδεικνύεται η πρόσληψη και η αντίληψη της δημιουργίας του από το άμεσο περιβάλλον και τον πνευματικό του κύκλο, διαμορφώνοντας μια πιο σφαιρική εικόνα για τον Εγγονόπουλο, κάτι που δεν θα ήταν εφικτό με μία αυστηρά βιογραφική προσέγγιση. Ακολουθεί η παράθεση ρητών του καλλιτέχνη, και ολοκληρώνεται με ένα άρθρο αφιερωμένο στην κριτική που δέχτηκε το έργο του.
Στο τέλος του ιστότοπου βρίσκονται όλες οι πληροφορίες για την ημερίδα "Η Ψηφιακή Αρχειοθέτηση ως Μέσο Διάσωσης, Έμπνευσης και Διάδοσης του Πολιτιστικού Αποτυπώματος: Το Αρχείο Νίκου Εγγονόπουλου" που διεξήχθη στις 5 Μαΐου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, λειτουργώντας παράλληλα ως ανοιχτό κάλεσμα προς το κοινό
3.2 Ανάλυση της δομής
Η σειρά και η επιλογή του υλικού υπαγορεύτηκαν από την επιθυμία να δημιουργηθεί μία αφήγηση που να διευκολύνει τον επισκέπτη να γνωρίσει τον Νίκο Εγγονόπουλο σε διαδοχικά επίπεδα. Η λογική της δομής στηρίχθηκε στην προοδευτική εμβάθυνση, από το γενικό και άμεσα προσβάσιμο (βιβλιογραφία, εικαστικά έργα), στο πιο προσωπικό (επιστολές, ηχογραφήσεις). Με αυτόν τον τρόπο, ο επισκέπτης δεν κατακλύζεται εξαρχής, αλλά οδηγείται βήμα-βήμα σε μια πιο ουσιαστική κατανόηση.
Η επιλογή να προηγηθούν τα εικαστικά έργα πάρθηκε από την βεβαιότητα ότι η εικόνα λειτουργεί ως το πιο άμεσα μέσο επικοινωνίας με ένα νεανικό κοινό. Αντίστοιχα, η ένταξη της πλήρους ποιητικής συλλογής μέσω ενός συνδέσμου επέτρεψε την ελεύθερη εμβάθυνση για όποιον ενδιαφερόταν να εξερευνήσει εις βάθος τη γραφή του. Η απόφαση να ακολουθήσουν οι επιστολές στην γυναίκα του και το ποίημα Περί Ύψους στόχευε στο να αναδειχθεί η συναισθηματική πλευρά του Εγγονόπουλου, αναδεικνύοντας τον καλλιτέχνη και ως άνθρωπο ρομαντικό, με προσωπικές σχέσεις και πάθη.
Οι μαρτυρίες τρίτων τοποθετήθηκαν στη συνέχεια, ώστε να προσφέρουν εξωτερικές οπτικές που ενισχύουν την κατανόηση του έργου του μέσα από λόγια άλλων. Τα αποφθέγματα που ακολούθησαν συμπυκνώνουν τη σκέψη του ίδιου του καλλιτέχνη, προσφέροντας μια αίσθηση διαλόγου με τον επισκέπτη. Τέλος, η ενότητα της κριτικής τοποθετήθηκε στο τέλος συνειδητά, αφού ο επισκέπτης έχει ήδη γνωρίσει τον Εγγονόπουλο μέσα από έργα, λόγια και προσωπικές στιγμές· καλείται έτσι να δει και πως το έργο του έχει κριθεί και αξιολογηθεί.
Η επιλογή να τοποθετηθεί το κάλεσμα στην ημερίδα στο τέλος του ιστότοπου είχε σκοπό να λειτουργήσει ως φυσικό κλείσιμο της αφήγησης, παρέχοντας στον επισκέπτη την δυνατότητα να μεταβεί από την ψηφιακή γνωριμία με το έργο σε μια φυσική και θεσμικά οργανωμένη.
3.3 Αξιολόγηση του υλικού και Παραδείγματα με σχολιασμό
Η επιλογή του υλικού που ενσωματώθηκε μέσα στον ιστότοπο έγινε με γνώμονα την ανάδειξη διαφορετικών όψεων του Νίκου Εγγονόπουλου μέσα από εικόνες, ποιήματα, επιστολές, ηχογραφήσεις και ρήσεις. Η εισαγωγική φωτογραφία, η πλέον αναγνωρίσιμη και εμβληματική του καλλιτέχνη, επιλέχθηκε ως πρώτο σημείο αναφοράς δημιουργώντας μια άμεση οπτική σύνδεση και εγκαθιδρύοντας την αυθεντία του. Οι πίνακες που παρουσιάζονται συνδυάζουν προσωπική επιλογή και την επιδίωξη να καλυφθεί το ευρύτερο ενδιαφέρον του κοινού, καθώς περιλαμβάνονται τα πλέον γνωστά και αγαπημένα έργα του.
Ανάμεσα στους πίνακες που παρουσιάζονται, ιδιαίτερη θέση κατέχει η ‘‘Μεσογειακή Μούσα’’ (1984), ο τελευταίος πίνακας του Νίκου Εγγονόπουλου πριν από τον θάνατό του το 1985. Στο κέντρο του έργου δεσπόζει μια καμπυλόγραμμη γυναικεία μορφή, η οποία κρατάει στο χέρι της ένα κόκκινο τριαντάφυλλο. Η μορφή αυτή, χωρίς ατομικά χαρακτηριστικά, εντάσσεται στην τυπική εικονοποιία του Εγγονόπουλου, όπου οι ανθρώπινες φιγούρες αναδεικνύονται σε αρχέτυπα παρά σε προσωπογραφίες. Η επιλογή του συγκεκριμένου πίνακα έχει διπλή σημασία: αφενός επιτρέπει τον επισκέπτη να γνωρίσει την ύστερη δημιουργία του καλλιτέχνη, αφετέρου αποτυπώνει την υπερρεαλιστική του γλώσσα.
Ακόμη, η παρουσία του ποιήματος ‘‘Περί Ύψους’’ και, κυρίως, η δυνατότητα ακρόασής του από τον ίδιο τον ποιητή, ενισχύει την εμπειρία του επισκέπτη. Η σύνδεση της λογοτεχνικής δημιουργίας με τον ερωτικό του βίο επιτρέπει στον επισκέπτη να κατανοήσει την τέχνη του σε άμεση σχέση με την προσωπικότητά του.
Τέλος, το κείμενο του ίδιου για την κριτική που δεχόταν προσφέρει ένα αυτοαναφορικό σχόλιο για τη θέση του στο καλλιτεχνικό γίγνεσθαι. Μέσα από αυτό ο επισκέπτης αποκτά πρόσβαση στη δική του φωνή απέναντι στις αντιδράσεις που προκάλεσε το έργο του, γεγονός που εμπλουτίζει την κατανόηση του καλλιτέχνη αλλά και της πρόσληψης του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα.
Με αυτά τα παραδείγματα ο ιστότοπος δεν περιορίζεται σε μια απλή παράθεση υλικού, αλλά επιδιώκει να προκαλέσει μια ουσιαστικότερη ενασχόληση με το έργο του Εγγονόπουλου, συνδέοντας εικόνα, κείμενο και ήχο σε ένα ενιαίο ερμηνευτικό πλαίσιο.
4. Περιγραφή της Δημιουργικής Διαδικασίας
4.1 Βήματα της διαδικασίας
Η δημιουργία της ιστοσελίδας αφιερωμένη στον Εγγονόπουλο στηρίχθηκε σε μια σειρά από στάδια, τα οποία καθόρισαν τόσο την ερευνητική όσο και την δημιουργική της κατεύθυνση. Αρχικά πραγματοποιήθηκε αναζήτηση και μελέτη αρχειακού υλικού. Παράλληλα έγινε χρήση της διαθέσιμης βιβλιογραφίας, τόσο έντυπης όσο και ηλεκτρονικής, με σκοπό του ευρύτερου καλλιτεχνικού και πνευματικού πλαισίου στο οποίο εντάσσεται ο δημιουργός.
Αφού συγκεντρώθηκε το υλικό, ακολούθησε η διαδικασία ταξινόμησης και επιλογής του, με γνώμονα την πολυδιάστατη παρουσίαση του καλλιτέχνη. Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στη διάκριση θεματικών ενοτήτων, ώστε να αναδειχθούν διαφορετικές πτυχές του Εγγονόπουλου αποτυπώνοντας την καλλιτεχνική αλλά και την ανθρώπινη φυσιογνωμία του.
Στην συνέχεια η διαδικασία εισήλθε στο στάδιο του σχεδιασμού. Στόχος ήταν να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον λειτουργικό, ελκυστικό και εύληπτο, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός νεανικού κοινού. Στο πλαίσιο αυτό κατασκευάστηκε αρχικά ένα κολλάζ μέσω της πλατφόρμας Canva, στο οποίο συνδυάστηκαν χαρακτηριστικοί πίνακες, αποσπάσματα ποιημάτων και η πιο γνωστή φωτογραφία του Νίκου Εγγονόπουλου. Το έργο αυτό λειτούργησε ως το κεντρικό εικαστικό στοιχείο της αφίσας που δημιουργήθηκε για την προβολή της ιστοσελίδας. Τελευταίο στάδιο αποτέλεσε η παραγωγή της ίδιας της ιστοσελίδας μέσω του Wix Website Editor, όπου εντάχθηκε το επιλεγμένο υλικό.
Ιδιαίτερη βαρύτητα αποδόθηκε στις αισθητικές επιλογές, καθώς στόχος ήταν η προσέλκυση νέου κοινού. Η χρήση έντονων χρωματικών συνδυασμών και πιο ανεπίσημων γραμματοσειρών είχε ως αποτέλεσμα την προβολή του έργου το Εγγονόπουλου σε ένα περιβάλλον πιο οικείο και ελκυστικό, καθώς η χρωματική παλέτα συνάδει με τον υπερρεαλιστικό χαρακτήρα του καλλιτέχνη. Με τον τρόπο αυτό, η οπτική παρουσίαση λειτούργησε συμπληρωματικά με το περιεχόμενο.
Με την ολοκλήρωση της ιστοσελίδας, δημιουργήθηκε κώδικας QR που αντιστοιχούσε στον ηλεκτρονικό της σύνδεσμο. Ο κώδικας αυτός ενσωματώθηκε στο γραφιστικό της αφίσας και, κατόπιν εκτύπωσης, αποτέλεσε το βασικό μέσο διάδοσης του έργου μέσω της τοποθέτησης σε κεντρικά σημεία της πόλης.
4.2 Τεχνικές λεπτομέρειες
Η δημιουργία του έργου βασίστηκε στη χρήση συγκεκριμένων ψηφιακών εργαλείων, τα οποία συνέβαλαν καθοριστικά στην οργάνωση και την αισθητική του αποτελέσματος. Το Canva αξιοποιήθηκε ως βασικό μέσο για τη δημιουργία οπτικού υλικού, όπως το κολλάζ και η αφίσα, επιτρέποντας τον πειραματισμό με συνδυασμούς εικόνας και κειμένου. Το Wix Website Editor αποτέλεσε την κύρια πλατφόρμα για την κατασκευή και διαχείριση της ιστοσελίδας. Η επιλογή του οφείλεται στην δυνατότητα που παρέχει σε μη εξοικειωμένους χρήστες να δημιουργούν λειτουργικούς ιστότοπους με φιλικά για αρχάριους εργαλεία.
Η ιστοσελίδα εμπλουτίστηκε με περιεχόμενο που παρέχει στον επισκέπτη μια πολυεπίπεδη εμπειρία. Συγκεκριμένα, εντάχθηκαν εικόνες, ποιήματα, επιστολές, ηχητικό υλικό, αποφθέγματα, τον σύνδεσμο που οδηγεί στην επίσημη ιστοσελίδα του, και κάλεσμα στην ημερίδα που διεξήχθη στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ο συνδυασμός αυτών των στοιχείων στόχευε στο να προσφέρει μια σφαιρική εικόνα του Εγγονόπουλου, αναδεικνύοντας τόσο την καλλιτεχνική όσο και την ανθρώπινη διάστασή του. Μέσα από αυτή τη σύνθεση επιδιώχθηκε να δημιουργηθεί μια εμπειρία που θα οδηγούσε τον επισκέπτη προς μια βαθύτερη κατανόηση της προσωπικότητας και του έργου του, με τελικό ζητούμενο να γεννηθεί το ενδιαφέρον για περαιτέρω αναζήτηση και εμβάθυνση στην κληρονομιά του.
4.3 Σκέψεις και συναισθήματα
Η ενασχόληση με αυτή την εργασία ανέδειξε μια σταδιακή μετατόπιση στην πρόσληψη του Εγγονόπουλου. Αρχικά, η έμφαση δόθηκε στην αξία του ως ζωγράφο και ποιητή, στη συνέχεια όμως, μέσα από τη μελέτη της ζωής και των προσωπικών του σχέσεων, αποκαλύφθηκε μια πιο οικεία και ανθρώπινη διάσταση. Η ερωτική του έκφραση, όπως αποτυπώθηκε στα γράμματά του, ανέδειξε τον Εγγονόπουλο ως έναν δημιουργό με βαθιά εσωτερική ευαισθησία, γεγονός που ενίσχυσε τη συναισθηματική σύνδεση με τον καλλιτέχνη.
Η διαδικασία αυτή μετέτρεψε την δημιουργία της ιστοσελίδας σε μια εμπειρία που ξεπερνούσε την απλή ερευνητική ενασχόληση. Καλλιέργησε μια αίσθηση οικειότητας με τον καλλιτέχνη και ενίσχυσε την επιθυμία να μεταδοθεί αυτή η εικόνα και σε άλλους, ιδίως σε νεότερες γενιές που συχνά αγνοούν την ύπαρξη και τη σημασία του.
4.4 Δυσκολίες και τρόποι υπέρβασης
Η πορεία της δημιουργικής διαδικασίας δεν ήταν πάντα ομαλή. Η πρώτη δυσκολία αφορούσε την απουσία προηγούμενης εμπειρίας στην ανάπτυξη ιστοσελίδων, γεγονός που καθυστέρησε την εξέλιξη της εργασίας. Η πλατφόρμα Wix, αν και σχεδιασμένη για αρχάριους χρήστες, απαιτούσε χρόνο εξοικείωσης, με αποτέλεσμα σημαντικό μέρος της προσπάθειας να αφιερωθεί στη μάθηση της διαχείρισής της.
Εξίσου σημαντικό πρόβλημα αποτέλεσε η περιορισμένη βιβλιογραφία για τον Εγγονόπουλο. Η έλλειψη πηγών καθιστούσε δύσκολη τη συγκέντρωση υλικού και υπογράμμιζε την ανάγκη προσεκτικής διασταύρωσης και τεκμηρίωσης των ήδη διαθέσιμων στοιχείων, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις διαπιστώθηκε η ύπαρξη ανακριβειών. Η διασταύρωση δεδομένων και αναζήτηση αξιόπιστων πηγών αποτέλεσαν απαραίτητη προϋπόθεση για την διατήρηση της επιστημονικής εγκυρότητας της ιστοσελίδας.
Η υπέρβαση αυτών των δυσκολιών επιτεύχθηκε μέσα από συνεχή έρευνα, συστηματικότητα και αναπροσαρμογή της στρατηγικής. Η σταδιακή εξοικείωση με το Wix οδήγησε στην δημιουργική αξιοποίησή του με μεγαλύτερη ευκολία, ενώ η προσεκτική επιλογή πηγών ενίσχυσε την αξιοπιστία της ιστοσελίδας. Η διαδικασία αυτή υπογράμμισε την αναγκαιότητα συνδυασμού τεχνικών δεξιοτήτων, ερευνητικής μεθοδικότητας και δημιουργικής πρωτοβουλίας.
5. Συμπεράσματα
5.1 Προσωπική επίδραση της διαδικασίας
Η ενασχόληση με το αρχείο υπήρξε εμπειρία που ξεπέρασε τον χαρακτήρα ακαδημαϊκής εργασίας. Ανέδειξε την αξία της πολυδιάστατης δημιουργικότητας, αποκαλύπτοντας ότι η τέχνη δεν αποτελεί μονοσήμαντη δραστηριότητα, αλλά δύναται να εκτείνεται σε πολλαπλά πεδία, καθώς ο Εγγονόπουλος αποτέλεσε χαρακτηριστικό παράδειγμα καλλιτέχνη που δεν περιορίστηκε σε έναν μόνο ρόλο, αλλά κατόρθωσε να δημιουργήσει έναν πλούσιο και ετερογενή κόσμο. Το γεγονός αυτό αναδεικνύει την τέχνη ως πεδίο ελευθερίας, όπου ο καλλιτέχνης δεν ορίζεται αποκλειστικά από ένα επάγγελμα, αλλά από την διάθεσή του να αναζητά νέους τρόπους έκφρασης. Κατά συνέπεια, η διαδικασία αυτή δεν περιορίστηκε στην παραγωγή μιας εργασίας, αλλά λειτούργησε και σε επίπεδο προσωπικής καλλιέργειας.
5.2 Νέα ερωτήματα που προέκυψαν
Η ενασχόληση με το έργο και τη ζωή του Νίκου Εγγονόπουλου άνοιξε τον δρόμο σε μια σειρά νέων ερωτημάτων. Ένα από τα βασικότερα αφορά την παρουσία αντίστοιχων δημιουργών στην σύγχρονη εποχή. Ποιοι είναι οι καλλιτέχνες της δικής μας γενιάς που τολμούν να αμφισβητήσουν τα όρια, να κινηθούν πέρα από τα στερεότυπα, και να δημιουργήσουν έργο πολυδιάστατο, όπως εκείνο του Εγγονόπουλου;
Συνδυαστικά με το ερώτημα αυτό, προκλήθηκε η σκέψη του κατά πόσο οι σύγχρονοι δημιουργοί αναγνωρίζονται στην εποχή τους ή αν, όπως συνέβη με τον Εγγονόπουλο, χρειάζεται να περάσει χρόνος ώστε να εκτιμηθεί η αξία τους. Η καλλιτεχνική πρωτοπορία συχνά συνοδεύεται από απόρριψη ή αδιαφορία, και η μελέτη του Εγγονόπουλο υπενθυμίζει πόσο εύθραυστη μπορεί να είναι η σχέση καλλιτέχνη και κοινού.
Τα ερωτήματα αυτά δεν βρίσκουν εύκολες απαντήσεις, ωστόσο συνιστούν γόνιμο πεδίο για περαιτέρω προβληματισμό και μελέτη. Κυρίως, δείχνουν ότι η επαφή με ένα αρχείο μπορεί να λειτουργήσει ως αφετηρία νέων διαλόγων γύρω από την τέχνη, τον καλλιτέχνη και την κοινωνία.
5.3 Συμβολή της δημιουργικής προσέγγισης
Η δημιουργική προσέγγιση ενός καλλιτεχνικού έργου επιτρέπει την κατανόησή του σε βάθος, πέρα από τα όρια της θεωρητικής ανάλυσης. Στην περίπτωση του Νίκου Εγγονόπουλου, η εργασία λειτούργησε ως αφορμή για μια πιο προσωπική και βιωματική σχέση με τον καλλιτέχνη.
Η ενασχόληση με τις πολλαπλές όψεις της ζωής και του έργου του στα πλαίσια μιας δημιουργικής εργασίας απαίτησε πολύπλευρη έρευνα, η οποία συνέβαλε στο να αναδειχθούν πτυχές της προσωπικότητάς του που συχνά παραμένουν αφανείς μέσα από την παραδοσιακή μελέτη. Η διαδικασία αυτή οδήγησε στη διαμόρφωση μιας σχέσης οικειότητας με τον καλλιτέχνη, η οποία συνέβαλε ώστε το τελικό αποτέλεσμα να λειτουργεί ως μέσο ουσιαστικής γνωριμίας με τον Εγγονόπουλο
5.4 Προτάσεις για εξέλιξη του έργου
Στο τελικό στάδιο της δημιουργικής διαδικασίας, η επιλογή που προκρίθηκε ήταν να μην υπάρξει συνέχεια της συγκεκριμένης ιστοσελίδας στη τρέχουσα μορφή της, για λόγους που άπτονται προσωπικών επιλογών και αξιών. Η απόφαση αυτή συνδέεται με ζητήματα που αφορούν το πλαίσιο λειτουργίας της πλατφόρμας όπου φιλοξενείται ο ιστότοπος, το οποίο κρίθηκε ότι δεν συνάδει με τις αξίες που θα έπρεπε να πλαισιώνουν μια τέτοια δημιουργική προσπάθεια.
Η μη συνέχιση της συγκεκριμένης εκδοχής δεν αναιρεί τη σημασία της διαδικασίας που προηγήθηκε, αντιθέτως, αναδεικνύει τη σημασία του κριτικού στοχασμού γύρω από τη σχέση των καλλιτεχνικών και ερευνητικών έργων με τα τεχνολογικά εργαλεία που τα υποστηρίζουν. Ως εναλλακτική, θα μπορούσε να εξεταστεί η μεταφορά της ιστοσελίδας σε μια διαφορετική πλατφόρμα που να ανταποκρίνεται καλύτερα στις απαιτήσεις ενός αξιακά συμβατού περιβάλλοντος. Έτσι μπορεί να συνεχιστεί η λειτουργία της ιστοσελίδας, η διεύρυνση του περιεχομένου και η πιθανή αξιοποίησή του σε εκπαιδευτικά συμφραζόμενα.
Βιβλιογραφία
Αμπατζοπούλου, Φ. (χ.χ). Εισαγωγή στην ποίηση του Εγγονόπουλου. Ίδρυμα Τεχνολογίας & Έρευνας – Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.
Αμπατζοπούλου Φ. (2008) ‘‘Το υπερρεαλιστικό «πείραμα» του Νίκου Εγγονόπουλου: μια συμβολή στη μελέτη της ποιητικής του’’ Poeticanet.gr, 23 Ιανουαρίου
https://www.poeticanet.gr/yperrealistiko-peirama-nikoy-eggonopoyloy-a-95.html
Αρσενίου Ε. Poeticanet.gr. (2007) «Τα αντικείμενα του Νίκου Εγγονόπουλου: Νέα πράγματα για μια νέα ποιητική», Poeticanet.gr, 29 Δεκεμβρίου
https://www.poeticanet.gr/antikeimena-nikoy-eggonopoyloy-pragmata-a-98.html
Βούρτσης, Ι. Μ. (χ.χ). Σύντομος βιογραφία του ζωγράφου και ποιητή Νίκου Εγγονόπουλου.
Κορμαρής Π. (2021). «Η τέχνη του Νίκου Εγγονόπουλου ως αντίδοτο στη μοναξιά.», OW.gr, 15 Ιανουαρίου
https://www.ow.gr/empnefsi/nikos-engonopoulos-i-texni-os-antidoto-sti-monaxia
Μπαλούτογλου Ν. (2010, Φεβρουάριος 25). Ο Σουρεαλισμός και ο ελληνικός Σουρεαλισμός του Νίκου Εγγονόπουλου
Μπασαντή Δ. (2017). “Νίκος Εγγονόπουλος: Ο κορυφαίος ζωγράφος του ελληνικού υπερρεαλισμού στην Άνδρο” enandro.gr, 5 Μαΐου
https://www.enandro.gr/politismos
Μποζώνη Α. (2022). “Ο Νίκος Εγγονόπουλος μέσα από 140 σπάνια έργα του.” Lifo.gr, 3 Ιουλίου https://www.lifo.gr/culture/eikastika/o-nikos-eggonopoylos-mesa-apo-140-spania-erga-toy
Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού (χ.χ). Ανθολόγιο Λογοτεχνίας – Νίκος Εγγονόπουλος. http://www.snhell.gr/anthology/writer.asp?id=7
Engonopoulos.gr. (χ.χ). Βιογραφικό Νίκου Εγγονόπουλου https://www.engonopoulos.gr/_homeEL/bio.html
Engonopoulos.gr. (χ.χ). Ποιητικό έργο Νίκου Εγγονόπουλου https://www.engonopoulos.gr/_homeEL/poetry.html
Greek-language.gr. (χ.χ) «Πρόσωπα και θέματα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» https://www.greek-language.gr/digitalResources/literature/education/literature_history/search.html?details=42
