Σχετικά
Εισαγωγή
«Ο Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985) υπήρξε μια εμβληματική μορφή της ελληνικής τέχνης και λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Με την ιδιότητα του ζωγράφου και του ποιητή, ο Εγγονόπουλος κατέκτησε μια μοναδική θέση στην ιστορία των ελληνικών γραμμάτων και τεχνών, συνδυάζοντας με πρωτοποριακό τρόπο τον σουρεαλισμό με την ελληνική παράδοση.
Σήμερα, το πολύτιμο αρχείο του, μια αστείρευτη πηγή πληροφοριών για τη ζωή και το έργο του, αποτελεί εθνικό κεφάλαιο. Το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ) στηρίζει τη συνεργασία του Παντείου Πανεπιστημίου, της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) και του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ) για την ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και ανάδειξη αυτού του ανεκτίμητου θησαυρού.»
Στόχοι και αντικειμενικοί σκοποί του έργου.
"Βασικοί στόχοι του έργου είναι:
• Η συστηματική ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και δημοσιοποίηση του αρχείου του Νίκου Εγγονόπουλου.
• Η δημιουργία ενός ανοικτού και προσβάσιμου ψηφιακού αποθετηρίου, με φιλοξενία του αρχείου στον χώρο της Βιβλιοθήκης της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών.
• Η ανάδειξη νέων και πολύτιμων πτυχών του έργου του Νίκου Εγγονόπουλου, της προσωπικότητάς του, καθώς και της επιρροής και σημασίας του στον 20ό αιώνα."
Κύρια Σημεία του Έργου:
• Πάνω από 10.000 ψηφιοποιημένα τεκμήρια, συμπεριλαμβανομένων χειρογράφων, φωτογραφιών, επιστολών και σχεδίων.
• Πιθανή έκδοση ανέκδοτων ποιητικών και εικαστικών έργων του Νίκου Εγγονόπουλου, προσφέροντας μια νέα ματιά στην δημιουργικότητα του καλλιτέχνη.
• Διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου αφιερωμένου στο έργο και την κληρονομιά του Νίκου Εγγονόπουλου [Νοέμβριος 2025]."
Σχετικά με το Αρχείο:
Η Ζωή και το έργο
Ο Νίκος Εγγονόπουλος (1907-1985) ήταν Έλληνας ζωγράφος και ποιητής, ένας από τους κύριους εκπροσώπους του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών, ενώ παράλληλα παρακολουθούσε μαθήματα στο εργαστήριο του Φώτη Κόντογλου.
Ζωή:
• Σπουδές και επιρροές:
Σπούδασε ζωγραφική στην Αθήνα και επηρεάστηκε από τον Κωνσταντίνο Παρθένη και τον Φώτη Κόντογλου.
• Πόλεμος:
Έλαβε μέρος στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και πολέμησε στο Αλβανικό Μέτωπο.
• Μεταπολεμική περίοδος:
Μετά τον πόλεμο, εργάστηκε ως βοηθός στην έδρα Διακοσμητικής και Ελευθέρου Σχεδίου στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, από το 1945 έως το 1956.
• Ακαδημαϊκή καριέρα:
Δίδαξε ως καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο από το 1967 έως το 1973.
• Θάνατος:
Απεβίωσε στην Αθήνα στις 31 Οκτωβρίου 1985.
Έργο:
• Ποίηση:
Ο Εγγονόπουλος έγινε γνωστός για την ποιητική του συλλογή "Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν" (1938), η οποία προκάλεσε έντονες αντιδράσεις. Η ποιητική του κορυφώθηκε με το έργο "Μπολιβάρ" (1944). Βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τις συλλογές "Εν ανθηρώ \'Ελληνι λόγω" (1958) και "Στην κοιλάδα με τους ροδώνες" (1979).
• Ζωγραφική:
Η ζωγραφική του Εγγονόπουλου είναι γνωστή για τον υπερρεαλιστικό της χαρακτήρα, με έντονα στοιχεία ελληνικής παράδοσης και αρχιτεκτονικής. Τα έργα του περιλαμβάνουν πίνακες ζωγραφικής, σκηνογραφίες και αγιογραφίες, όπως αυτές για τον Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος στη Νέα Υόρκη.
• Μουσική:
Ποιήματά του μελοποιήθηκαν από τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Αργύρη Κουνάδη και τον Νίκο Μαμαγκάκη.
• Αναδρομική έκθεση:
Το 1983, η Εθνική Πινακοθήκη/Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου παρουσίασε μια αναδρομική έκθεση του έργου του με 105 πίνακες.
Πεδίο εφαρμογής του αρχείου (τύποι υλικών που περιλαμβάνονται: κείμενα, πίνακες, επιστολές, έγγραφα κ.λπ.).
Το Αρχείο Νίκου Εγγονόπουλου αποτελεί μια πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τη ζωή και το έργο του σπουδαίου Έλληνα καλλιτέχνη. Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα υλικού, το οποίο καλύπτει σχεδόν κάθε πτυχή της δημιουργικής του δραστηριότητας και της προσωπικής του ζωής. Συγκεκριμένα, το αρχείο περιλαμβάνει:
• Κείμενα: Χειρόγραφα ποιημάτων, δοκιμίων, μεταφράσεων, σημειώσεις, διαλέξεις, θεατρικά έργα, και κείμενα κριτικής.
• Εικαστικά: Φωτογραφίες πινάκων, σχέδια, προσχέδια, σκίτσα, και άλλα εικαστικά έργα του καλλιτέχνη.
• Αλληλογραφία: Επιστολές προς και από τον Εγγονόπουλο, προς φίλους, συνεργάτες, εκδότες, και άλλες προσωπικότητες.
• Έγγραφα: Συμβόλαια, αποκόμματα τύπου, φωτογραφίες, σημειώσεις και αδημοσίευτα κείμενα.
• Βιβλιοθήκη: Έντυπα βιβλία και λοιπό υλικό της προσωπικής του βιβλιοθήκης.
• Φωτογραφίες: Φωτογραφίες του Εγγονόπουλου, της οικογένειάς του, φίλων, και συνεργατών, καθώς και φωτογραφίες από εκθέσεις και άλλα γεγονότα.
• Οπτικοακουστικό υλικό: Ηχητικές και βιντεοσκοπημένες καταγραφές συνεντεύξεων, ομιλιών, και άλλων εκδηλώσεων.
Η ποικιλία του υλικού στο αρχείο επιτρέπει στους ερευνητές να εξερευνήσουν σε βάθος τη δημιουργική διαδικασία του Εγγονόπουλου, τις επιρροές του, τις σχέσεις του με άλλους καλλιτέχνες και διανοούμενους, καθώς και την ιστορική και πολιτιστική περίοδο στην οποία έζησε και δημιούργησε.
Πληροφορίες για την ιστορία και τη σημασία του αρχείου.
Ιστορία και Σημασία του Αρχείου Νίκου Εγγονόπουλου
Το αρχείο του Νίκου Εγγονόπουλου αποτελεί ένα ανεκτίμητο κεφάλαιο για την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά, προσφέροντας μια μοναδική εικόνα της ζωής και του έργου ενός από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα. Το αρχείο ξεκίνησε να δημιουργείται συστηματικά από τον ίδιο τον Εγγονόπουλο, ο οποίος διαφύλαξε με ιδιαίτερη φροντίδα τα χειρόγραφα, τα σχέδια, τις φωτογραφίες και κάθε είδους υλικό που σχετιζόταν με τη δημιουργική του πορεία και την προσωπική του ζωή.
Μετά τον θάνατο του Εγγονόπουλου το 1985, η σύζυγός του Λένα Εγγονοπούλου και η κόρη του Ερριέττη ανέλαβαν τη φροντίδα και τον εμπλουτισμό του αρχείου, προσθέτοντας νέο υλικό που αφορούσε εκδόσεις, εκθέσεις και αφιερώματα στον καλλιτέχνη. Η δωρεά του αρχείου στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ) από την οικογένεια Εγγονόπουλου το 2022 αποτελεί μια γενναιόδωρη πράξη που διασφαλίζει τη διατήρηση και την προσβασιμότητα αυτού του πολύτιμου υλικού για τις επόμενες γενιές.
Η σημασία του αρχείου έγκειται στην:
• Ανεκτίμητη πηγή πληροφοριών: Παρέχει μοναδικές πληροφορίες για τη δημιουργική διαδικασία του Εγγονόπουλου, τις επιρροές του, τις σχέσεις του με άλλους καλλιτέχνες και διανοούμενους, καθώς και για την ιστορική και πολιτιστική περίοδο στην οποία έζησε και δημιούργησε.
• Ανάδειξη ανέκδοτου υλικού: Περιλαμβάνει ανέκδοτα έργα, κείμενα, σχέδια και φωτογραφίες, που ρίχνουν νέο φως στην προσωπικότητα και το έργο του Εγγονόπουλου.
• Διαφύλαξη της μνήμης: Συμβάλλει στη διαφύλαξη της μνήμης ενός σημαντικού κεφαλαίου για τον ελληνικό πολιτισμό και στην ανάδειξη της συμβολής του Εγγονόπουλου στην τέχνη και τη λογοτεχνία.
• Προώθηση της έρευνας: Αποτελεί μια πολύτιμη πηγή για ερευνητές, μελετητές και φοιτητές που ενδιαφέρονται για τον Εγγονόπουλο, τον σουρεαλισμό, την ελληνική λογοτεχνία και τέχνη του 20ού αιώνα.
Το πρόγραμμα «Αρχείο Νίκου Εγγονόπουλου: ψηφιοποίηση, τεκμηρίωση και δημοσιοποίηση του» στοχεύει να καταστήσει αυτό το σημαντικό αρχείο προσβάσιμο σε ένα ευρύτερο κοινό, συμβάλλοντας στην προώθηση της έρευνας και στη διάδοση της γνώσης για τη ζωή και το έργο του Νίκου Εγγονόπουλου.
