Διαβάζοντας το Μέλλον: Εγγονόπουλος
Καρβουνίδου Μαρία, Κηπουρού Δήμητρα-Μαρία, Μυρογιάννη Ηλιάνα, Στενός Ιωάννης
Μάιος 2025
Εισαγωγή
Ο Νίκος Εγγονόπουλος κατάφερε να δημιουργήσει ένα συνολικό έργο που συνδυάζει την επιθυμία του για εσωτερική αναζήτηση με την αισθητική του υπερρεαλισμού αφήνοντας πίσω του μια μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά που ξεπερνούσε τα όρια της εποχής του και παραμένει επίκαιρη μέχρι και σήμερα. Έτσι, κι εμείς ως τελειόφοιτοι φοιτητές στα πλαίσια του μαθήματος ‘‘Νεοελληνική Λογοτεχνία στα ΜΜΕ’’ αποφασίσαμε να πραγματοποιήσουμε την δική μας εργασία και έρευνα για την ζωή του Εγγονόπουλου μέσα από ένα podcast με τίτλο “Διαβάζοντας το Μέλλον: Εγγονόπουλος”.
Αρχικά, είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, στην οποία συντηρείται το αρχείο του Εγγονόπουλου, όπου και είχαμε την ευκαιρία μελετήσουμε από κοντά μια εκτενή συλλογή από προσωπικά του αντικείμενα, αλλά και βιβλία που μας βοήθησαν να κατανοήσουμε καλύτερα τον Εγγονόπουλο ως οντότητα και τις διάφορες πτυχές της ζωής του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον μας έκαναν δύο βιβλία από το αρχείο, τα οποία και αξιοποιήσουμε προκειμένου να μάθουμε για την ζωή του. Το πρώτο είχε ως τίτλο “Επί τα ίχνη του Νίκου Εγγονόπουλου το οποίο γράφτηκε από την πρώτη του γυναίκα Νέλλη Ανδρικοπούλου και το δεύτερο λέγεται “...και σ’ αγαπώ παράφορα”, το οποίο αποτελεί μια συλλογή από γράμματα που έστειλε στην δεύτερη γυναίκα με Λένα Τσιώκου, κατά την διάρκεια του γάμου τους.
Προτού ξεκινήσουμε την εργασία μας διεξάγαμε ένα poll (δημοσκόπηση) στην εφαρμογή του Instagram ώστε να δούμε κατά πόσο το σύγχρονο κοινό γνωρίζει τον Εγγονόπουλο. Αν και οι περισσότεροι φάνηκε πως δεν τον γνωρίζουν, υπήρχε μία σημαντική μερίδα ανθρώπων που τον αναγνωρίζουν. Στη συνέχεια, πήγαμε στο στούντιο ηχογράφησης προκειμένου να μαγνητοφωνήσουμε την συζήτηση μας, με την βοήθεια του Αριστείδη Λυκοτραφίτη, που ήταν υπεύθυνος για την ηχοληψία και το τεχνικό κομμάτι.
Η έμπνευση για τον τίτλο μας προήλθε από το βιβλίο του Βλαχοδήμου Δημήτρη “Διαβάζοντας το παρελθόν στον Εγγονόπουλο” που εκδόθηκε το 2006, μόνο που εμείς θα παρουσιάσουμε τον Εγγονόπουλο δυνητικά ως παρουσία του σήμερα.
Στην αρχή του podcast αναφέρουμε κάποια βασικά πράγματα για την ζωή του, όπως τον τόπο που γεννήθηκε, τις σπουδές που ακολούθησε και την επαγγελματική του εξέλιξη. Στην συνέχεια, μπαίνουμε στην πρώτη θεματικά που αφορά τον πόλεμο και την ποίηση, όπου και αναλύουμε τις εμπειρίες του από τον πόλεμο κάνοντας μια εκτενή αναφορά στο φημισμένο του ποίημα “Μπολιβάρ”. Έπειτα, προχωράμε στην δεύτερη θεματική μας που αφορά την επικαιρότητα και συγκεκριμένα την άποψη που ενδεχομένως να εξέφραζε ο καλλιτέχνης για σύγχρονα ζητήματα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και το fast fashion. Η τρίτη θεματική αγγίζει τα υφάσματα και τις πολιτικές απόψεις στην οποία παρουσιάζουμε τον τρόπο με τον οποίο επέλεγε να εκφράζεται μέσα από απο ενδυματολογικές του επιλογές. Η τελευταία θεματική σχετίζεται με την ερωτική του ζωή και συγκεκριμένα τα του δύο γάμους του, για τους οποίους μιλάμε αναλυτικά παρακάτω. Τέλος, ακολουθούν μερικά συμπεράσματα για τον Εγγονόπουλο, όπου καθένας από εμάς εικάζει το πως θα ήταν ο Εγγονόπουλος ως νέος της σύγχρονης εποχής. Τέλος, θα θέλαμε να αναφέρουμε πως το podcast αυτό είναι το αποτέλεσμα 4 τελειόφοιτων φοιτητών που έκαναν προσωπική έρευνα παρουσιάζοντας τα σε μια ελεύθερη συζήτηση. Στόχος είναι η συζήτηση γύρω από το ερώτημα του πως θα ήταν ο Εγγονόπουλος ως Gen Z άτομο.
Επίλογος
Είναι δεδομένο πως τα έργα του Εγγονόπουλου κατάφεραν να αγγίξουν τις πιο βαθιές πτυχές την ανθρώπινης ύπαρξης τόσο στην εποχή του, όσο και σήμερα, ενώ μέσα από οπτική γωνία του υπερρεαλισμού, άγγιξε διάφορα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα και βγάζοντας.
Με βάση το έργο του θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς τον τρόπο με τον οποίο ο καλλιτέχνης αυτό θα στεκόταν απέναντι σε σύγχρονα ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή και το fast fashion, αλλά και κατά πόσο η ανάδυση και κυριαρχία της τεχνολογίας επηρεάζει την καλλιτεχνική έκφραση, όπως την κατανοούσε ο ίδιος.
Αν και ο ίδιος ο Εγγονόπουλος δεν μπορεί να μας απαντήσει σε αυτά τα ερώτημα που βάζει σε σκέψεις ώστε να επανεκτιμήσουμε τις αξίες και τα πιστεύω μας. Το έργο του δεν αφορά μόνο τον παρελθόν, αλλά το παρόν και το μέλλον μαζί. Σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει μας βοηθά να ανακαλύπτουμε νέες ερμηνείες και να βγάζουμε τα δικά μας συμπεράσματα. Ίσως αυτό το σύνολο τεκμηρίων που άφησε πίσω να είναι αυτό που θα μας βοηθήσει να ζήσουμε σωστά και να αξιολογούμε τον κόσμο μέσα από τα δικά του μάτια.
Βιβλιογραφία
● Ανδρικοπούλου, Ν., (2003). Επί τα ίχνη του Νίκου Εγγονόπουλου: Εκδόσεις Ποταμός
● Εγγονόπουλος, Ν. (2007) “...και σ’ αγαπώ παράφορα”. Εκδόσεις Ίκαρος
● Εγγονόπουλος, Νίκος. Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω. Αθήνα: Ίκαρος, 1977.
● Καλοκύρης, Δ. (1985). Αφιέρωμα στον Νίκο Εγγονόπουλο. Η Λέξη, 30 (6), 45-60.
● Καλοκύρης, Δ. (2000). Ο Νίκος Εγγονόπουλος: Ο ποιητής και ζωγράφος του υπερρεαλισμού. Εκδόσεις Πατάκη.
Χριστοφιλογιάννης, Α. (1970). Αφιέρωμα. Νέα Εστία,
